Houd het erop dat hetzelfde ons overkomt: het leven brengt sommigen vliegensvlug waar men heen moet, ook de twijfelaars, anderen beent het uit en stooft ze gaar. Je moet het, zoals je weet, niet eindeloos rekken, want het goede bestaat niet uit leven zonder meer, maar uit leven op de goede manier. Daarom leeft de wijze zolang hij moet, niet zolang hij kan.
Uit Seneca, brief 70, vertaald door Ben Bijnsdorp
Vandaag heb ik een kennismakingsmiddag gehad met een groot deel van de andere groepsleden van de aanstaande reis. Ieder stelde zich voor en vertelde wat hem of haar bewoog om deze reis te maken. Ik ben duidelijk de benjamin van de groep, maar voor het zoeken naar geschiedenis en inspiratie maakt dat niet uit want dat is blijkbaar niet afhankelijk van leeftijd. En toen dus mijn eigen verhaal, waarom wil ik deze reis eigenlijk maken?
Sinds enkele dagen ben ik aan het lezen in het boek Jeruzalem. Ik ben nu aangekomen bij de tijd van de Romeinen die ergens in de eerste eeuw voor Christus deze stad en omliggende gebieden bezetten. Het is lang geleden dat ik het vak oude geschiedenis heb gevolgd en het is bizar om te lezen hoe vaak steden in die tijd wel niet geplunderd en uitgemoord werden. De politiek van toen was zeer instabiel, koningen volgden elkaar in wat een rap tempo lijkt op en waren vooral uit op strijd, macht, land en schatten. Ze stonden elkaar haast allen naar het leven en het grootste gevaar kwam vaak uit eigen familie. Nieuwe rijken ontstonden, groeiden, veroverden en vergingen. Het geloof moest zich vaak aan de bezetters aanpassen, al kreeg het monotheïsme houvast. Met inwoners van de veroverde gebieden liep het zelden goed af, bijna altijd gingen de veroveraars tekeer als beesten. Steden werden tot de grond toe gelijk gemaakt. Jeruzalem verschillende keren.
Zojuist heb ik ook de meet up gezien naar aanleiding van de aflevering over de onderwijzer aan de macht. Die wordt straks vast ook online gezet.
Een link naar de docu en veel extra’s http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2014-2015/onderwijzer-aan-de-macht.html.
Op 24 februari is er ook een meet up in Den Bosch.
Bericht aan de reizigers, Jan van Nijlen
Bestijg den trein nooit zonder uw valies met dromen
dan vindt ge in elke stad behoorlijk onderkomen.
Zit rustig en geduldig naast het open raam:
gij zijt een reiziger en niemand kent uw naam.
Zoek in ’t verleden weer uw frisse kinderogen,
kijk nonchalant en scherp, droomrig en opgetogen.
Al wat ge groeien ziet op ’t zwarte voorjaarsland,
wees overtuigd: het werd alleen voor u geplant.
Laat handelsreizigers over de filmcensuur
hun woordje zeggen: God glimlacht en kiest zijn uur.
Groet minzaam de stationschefs achter hun groen hekken,
want zonder hun signaal zou nooit één trein vertrekken.
En als de trein niet voort wil, zeer ten detrimente
van uwe lust en hoop en zuurbetaalde centen,
blijf kalm en open uw valies; put uit zijn voorraad
en ge ondervindt dat nooit een enkel uur te loor gaat
En arriveert de trein in een vreemdsoortig oord,
waarvan ge in uw bestaan de naam nooit hebt gehoord,
dan is het doel bereikt, dan leert gij eerst wat reizen
betekent voor de dolaards en de ware wijzen…
Wees vooral niet verbaasd dat, langs gewone bomen,
een doodgewone trein u voert naar ’t hart van Rome.
Een centraal thema van de reis is onderwijs. Gisteravond zag ik daarover een interessante documentaire op de VPRO, Tegenlicht. De documentaire schetste hoe de veranderde maatschappij van nu en de nog onbekende maatschappij van straks vragen om een verandering van het onderwijs. Aan de hand van drie scholen werd getoond hoe het onderwijs er anders uit kan zien en hoe de leraar van de toekomst daaraan vorm kan geven. Ik heb nu een dag na kunnen denken over de aflevering en ik kan alleen maar zeggen dat deze zeer inspirerend werkte en werkt. Natuurlijk, ik zag best wat voorbeelden van lessituaties waar ik wat twijfels bij had, maar ik zag vooral heel veel bevlogen collega’s die toplessen neerzetten, steeds vanuit de idee aan te sluiten bij de leerlingen en onderwijs samen met elkaar te maken.
Een goede voorbereiding op de reis kan niet achterwege blijven. Het is zonde als ik straks in Israël met onderwerpen bezig moet zijn, die ik hier thuis ook had kunnen uitzoeken. Daar zijn negen dagen veel te kort voor. En dus heb ik een tweetal boeken aangeschaft (en nog een boek in de kast gevonden) om alvast kennis te maken met het gebied. De eerste is makkelijk en praktisch, The Lonely Planet, Israel & the Palestinian Territories. Dat boekje gaat mee op reis. Nu is de reis al uitgedacht en staat het programma al redelijk vast, de hotels zijn bekend, maar als er toch wat vrije tijd is, komt het zeker van pas. En daarnaast staan er tal van handige weetjes in die voor elke reiziger onmisbaar zijn. Naast Jeruzalem bezoek ik nog andere steden en maken we een uitstapje naar de Palestijnse gebieden dus die hele gids zal nuttig blijken.
Als ik dit schrijf is het eigenlijk al 1 februari en heb ik me net een dag te laat gerealiseerd dat ik over 40 dagen in Israël zal aankomen, over 39 dagen dus. Ik mag van school op een studiereis over leiderschap, onderwijs en spiritualiteit, een reis die plaatsvindt naar een gebied waar één van de wortels van onze eigen beschaving ligt waardoor voor mij het thema geschiedenis en samenleving ook een rol zullen spelen. Toen ik de 39 dagen telde in mijn agenda, moest ik denken aan de traditionele veertigdagentijd, de periode voor pasen die in de christelijke kerk de mensen uitnodigt tot inkeer, bezinning en gebed. Ik ben niet christelijk (voor zover dat kan in Europa), maar geloof wel in de kracht van ritueel en bezinning en dus nam ik me voor om in de veertig dagen naar het begin van de reis me elke dag te bezinnen op de thema’s van de reis, in de breedste zin van het woord.
Kenmerkend aspect 27: Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
De Verlichting is de naam voor een periode die ongeveer samenvalt met de 18e eeuw. De periode wordt gekenmerkt door een nieuwe manier van denken. Problemen in de samenleving konden worden opgelost door het verstand, de ratio te gebruiken. Deze nieuwe manier van denken zien we echter ook al in de tweede helft van de 17e eeuw. De naam is achteraf gegeven aan deze periode en verwijst naar licht dat gaat schijnen in de duisternis. Het woord verlichting draagt in zichzelf optimisme mee, want waar het eerst nog donker was, gaat het licht van de kennis schijnen. In het Duits gebruikt men de term Aufklärung voor deze periode, dat betekent zoiets als verklaring of opheldering, en ook die naam laat in de basis het idee van vooruitgang en verbetering zien.
Kenmerkend aspect: De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse republiek
Het bestuur van het gewest Holland werd voor een belangrijk deel geleid door de raadspensionaris. Hij bepaalde voor een belangrijk deel de agenda van Statenvergadering en voerde de afgevaardigden van het gewest in de Staten-Generaal aan. Daarnaast onderhield hij contacten met het buitenland. Omdat het gewest Holland in de Republiek het meest welvarend was en daardoor ook de hoogste belasting afdroeg, was de functie van de raadspensionaris één van de belangrijkste in de Republiek. Naast een raadspensionaris was er ook een stadhouder. Deze voerde de legers en vloot van de gewesten aan in tijden van oorlog. Omdat de Republiek in oorlog was met Spanje was ook deze functie erg belangrijk. Vanaf 1585 was Maurits de stadhouder van Holland en Zeeland (en later ook van andere gewesten), vanaf 1586 was Johan van Oldenbarnevelt raadspensionaris van Holland.